Thuế quan Mỹ và tác động lan tỏa đến thương mại toàn cầu
Kinh tế thế giới bước vào năm 2026 trong trạng thái dè chừng, khi OECD dự báo thương mại chỉ tăng 2,3%, giảm mạnh so với mức 4,2% của năm 2025. Nguyên nhân chính đến từ chính sách thuế quan của Mỹ dưới thời Tổng thống Donald Trump, vốn đang gây sức ép lên cả tiêu dùng lẫn đầu tư.
Hiện mức thuế nhập khẩu trung bình vào Mỹ khoảng 16%. Các tổ chức tài chính như ING cho rằng thuế có thể giảm nếu Tổng thống Trump chủ động hạ nhiệt trước bầu cử giữa kỳ hoặc nếu Tòa án Tối cao đưa ra phán quyết hạn chế quyền áp thuế. Trong cả hai trường hợp, lạm phát Mỹ có thể dịu lại, tạo dư địa để GDP cải thiện.
Mỹ – Trung tạm “hạ nhiệt”, nhưng chưa thoát bất ổn
Cuộc gặp giữa ông Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình đã giúp hai bên gia hạn ngừng trả đũa thương mại và cải thiện đối thoại. Trung Quốc được ghi nhận đã thực hiện một phần các cam kết mua nông sản.
Tuy nhiên, sự ổn định này vẫn rất mong manh. Bất kỳ sai lệch nào trong thực thi thỏa thuận đều có thể kích hoạt căng thẳng trở lại. Ở kịch bản xấu, các hạn chế phi thuế quan của Trung Quốc – như kiểm soát đất hiếm – có thể đẩy giá chip, ôtô và quốc phòng lên cao, khiến lạm phát toàn cầu tăng theo.
Giá dầu chịu chi phối của địa chính trị
EIA dự báo giá dầu Brent trung bình giảm còn 55 USD/thùng trong năm 2026. Nhưng viễn cảnh này phụ thuộc rất lớn vào diễn biến xung đột Nga – Ukraine và các biện pháp trừng phạt mới.
Nếu Nga gặp khó trong vận chuyển và xuất khẩu, hoặc nguồn cung từ Trung Đông biến động do bất ổn an ninh, giá dầu có thể nhích lên 57 USD/thùng hoặc cao hơn. Những rủi ro này tiếp tục phủ bóng lên triển vọng phục hồi nhu cầu năng lượng toàn cầu.
Thâm hụt ngân sách phương Tây: Ngòi nổ tiềm tàng
Mỹ đang duy trì mức thâm hụt ngân sách tới 6–7% GDP và chưa có dấu hiệu giảm tốc. Nếu nhà đầu tư bắt đầu thận trọng với việc mua trái phiếu chính phủ Mỹ, lãi suất dài hạn có thể tăng, kéo theo rủi ro tài chính.
Tại châu Âu, các nước như Pháp chịu áp lực chi tiêu cho quốc phòng, khiến thâm hụt gia tăng. Nếu ngân hàng trung ương không can thiệp, nhiều chính phủ buộc phải cắt giảm mạnh chi tiêu công – kéo giảm đà tăng trưởng.
Đề xuất phát 2.000 USD của ông Trump: “Cú hích” hay rủi ro lạm phát?
Kế hoạch phát “cổ tức thuế quan” trị giá ít nhất 2.000 USD cho 150 triệu người Mỹ có thể thổi luồng gió mới vào tiêu dùng. Tuy nhiên, thời gian và quy mô thực thi được dự báo không tạo hiệu ứng mạnh như gói kích thích thời Covid, trong khi nguy cơ thổi bùng lạm phát vẫn hiện hữu. Fed khi đó sẽ phải cân nhắc thận trọng hơn trong điều hành.
Châu Âu: Sự trở lại dè dặt của người tiêu dùng
Sau khủng hoảng năng lượng, tỷ lệ tiết kiệm của hộ gia đình tại EU vẫn duy trì cao hơn thời điểm trước đại dịch. Lạm phát giảm và thu nhập ổn định có thể khuyến khích người dân “mở hầu bao” trở lại trong năm 2026.
Nếu niềm tin phục hồi và các cuộc cải cách như lương hưu được giải quyết êm thấm, kinh tế eurozone có thể tăng khoảng 1,5%. Khi đó, ECB có thể tính đến việc tăng lãi suất trở lại vào cuối năm.
Bất động sản Trung Quốc vẫn là điểm tối
Thị trường nhà đất Trung Quốc đang tiếp tục giảm giá sau giai đoạn ổn định ngắn ngủi. Nợ xấu trong ngành bất động sản lại dấy lên khi nhiều doanh nghiệp, trong đó có Vanke, xin hoãn trả trái phiếu. Nếu không được kiểm soát tốt, làn sóng suy giảm tài sản hộ gia đình có thể cản trở nỗ lực xoay trục sang tăng trưởng dựa vào tiêu dùng.
Làn sóng đầu tư AI: Cơ hội lớn, rủi ro không nhỏ
AI được kỳ vọng nâng năng suất và hạ lạm phát trong dài hạn. Nhưng đầu tư ồ ạt vào trung tâm dữ liệu có thể làm gia tăng áp lực năng lượng, khiến giá điện tăng và đẩy lạm phát quay lại.
Ngoài ra, thiếu nhân lực ngành xây dựng – công nghệ, cùng nhập cư bị siết chặt tại Mỹ và châu Âu, có thể đẩy lương lên cao. Nếu bong bóng AI nổ, Mỹ sẽ chịu ảnh hưởng nặng nhất, vì tập trung phần lớn giá trị vốn hóa công nghệ toàn cầu.
Xung đột Ukraine: Hy vọng cho kịch bản lạc quan
Nếu tiến trình hòa bình được khởi động và tạo dựng được lòng tin, kinh tế Đông Âu có thể hưởng lợi trực tiếp từ hoạt động tái thiết Ukraine. Giá năng lượng có khả năng hạ nhiệt khi châu Âu tái kết nối nguồn cung, tạo cú hích cho tiêu dùng toàn cầu. Tuy nhiên, tác động sẽ phụ thuộc vào mức độ bền vững của thỏa thuận và các cam kết an ninh đi kèm.
