Sáng 10 tháng 12 năm 2025, với 448 trên 450 đại biểu có mặt tán thành, Quốc hội chính thức thông qua Luật Dân số gồm tám chương, ba mươi điều. Luật này sẽ có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2026.
Theo Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan, dự án luật lần này đã định hướng chuyển trọng tâm chính sách dân số từ kế hoạch hóa gia đình sang dân số và phát triển, nhấn mạnh giáo dục, truyền thông, vận động về dân số, duy trì mức sinh thay thế, giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh, thích ứng với già hóa dân số và nâng cao chất lượng dân số.
Một trong những nội dung quan trọng là quy định về nghỉ thai sản. Lao động nữ sinh con thứ hai sẽ được nghỉ bảy tháng, tăng thêm một tháng so với quy định hiện hành. Lao động nam được nghỉ mười ngày làm việc khi vợ sinh con.
Luật cũng đưa ra nhiều chính sách hỗ trợ sinh con, bao gồm:
- Hỗ trợ tài chính cho phụ nữ dân tộc thiểu số rất ít người.
- Hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh con ở tỉnh, thành phố có mức sinh dưới mức sinh thay thế.
- Hỗ trợ tài chính cho phụ nữ sinh đủ hai con trước 35 tuổi.
Đặc biệt, người có từ hai con trở lên sẽ được ưu tiên mua, thuê mua hoặc thuê nhà ở xã hội theo quy định của pháp luật về nhà ở. Chính phủ sẽ quyết định mức hưởng, trình tự và thủ tục thực hiện dựa trên điều kiện kinh tế và xã hội từng thời kỳ.
Luật Dân số cũng định hướng các chính sách tổng thể về lao động, việc làm, tiền lương, bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, trợ cấp, giáo dục, chăm sóc sức khỏe và nhà ở nhằm nâng tỷ lệ sinh đạt mức thay thế bền vững.
Cùng ngày, Quốc hội cũng thông qua Luật Phòng bệnh gồm sáu chương, bốn mươi sáu điều, có hiệu lực từ ngày 1 tháng 7 năm 2026. Luật nhấn mạnh việc khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc miễn phí, và sử dụng nguồn kinh phí đa dạng từ ngân sách, xã hội hóa và Quỹ bảo hiểm y tế.
Điều 44 sửa đổi Luật Bảo hiểm y tế, đảm bảo người dân được chi trả chi phí khám định kỳ và sàng lọc miễn phí theo lộ trình và khả năng cân đối của Quỹ. Luật cũng tăng cường phòng chống bệnh không lây nhiễm, rối loạn tâm thần, dinh dưỡng và các bệnh lây nhiễm, đồng thời hoàn thiện quản lý Quỹ phòng bệnh, tách bạch mục đích và nhiệm vụ, bổ sung nguồn lực chi cho khám sức khỏe định kỳ và sàng lọc miễn phí.
Các quy định về kỹ thuật văn bản, tính thống nhất pháp luật, thuật ngữ, hành vi bị cấm và trách nhiệm quản lý nhà nước cũng được rà soát, hoàn thiện trong dự án luật vừa được thông qua.
