Trong 6 tháng đầu năm nay, xuất khẩu gỗ và sản phẩm từ gỗ của Việt Nam đạt tổng cộng 8,21 tỷ USD, tăng gần 9% so với cùng kỳ năm 2024. Đáng chú ý, riêng thị trường Mỹ đóng góp tới 4,6 tỷ USD, chiếm hơn một nửa tổng kim ngạch ngành và ghi nhận mức tăng trưởng 11,6%. Nhật Bản và Trung Quốc lần lượt xếp sau với tỷ trọng 12,6% và 10,4%.
Sự phục hồi ổn định của nhu cầu tiêu dùng tại Mỹ, đặc biệt trong lĩnh vực nội thất, là yếu tố then chốt thúc đẩy tăng trưởng. Các doanh nghiệp Việt đã linh hoạt điều chỉnh chiến lược để vượt qua rào cản thuế quan và tiêu chuẩn nhập khẩu ngày càng khắt khe. Nội thất gỗ tiếp tục là nhóm hàng chủ lực với tỷ trọng chiếm tới gần 86% tổng giá trị xuất khẩu sang Mỹ. Trong đó, ghế khung gỗ nổi bật với kim ngạch gần 1,2 tỷ USD, tăng gần 15%.
Ngoài ra, các dòng sản phẩm như bàn ghế phòng khách, phòng ăn, phòng ngủ cũng ghi nhận doanh thu cao. Một số mặt hàng như gỗ nguyên liệu, ván sàn, cửa gỗ và đồ mỹ nghệ cũng góp phần mở rộng thị phần, trong đó hầu hết nhóm hàng đều tăng trưởng từ 5% đến hơn 50%, trừ cửa gỗ giảm nhẹ.
Ngành gỗ Việt hiện nằm trong nhóm 5 ngành xuất khẩu lớn nhất cả nước, với quy mô vượt 14 tỷ USD mỗi năm. Doanh nghiệp đang tích cực đầu tư vào công nghệ, xanh hóa quy trình và nâng cao khả năng truy xuất nguồn gốc để đáp ứng yêu cầu từ các thị trường khó tính. Khoảng 60-65% nguyên liệu đầu vào hiện đã được cung ứng từ nội địa, giúp tăng mức nội địa hóa trong chuỗi giá trị.
Tuy nhiên, thách thức không nhỏ đến từ sự cạnh tranh trực tiếp của các doanh nghiệp Trung Quốc và khối FDI có vốn Trung Quốc đang hoạt động tại Việt Nam. Các đơn vị này tận dụng nguồn nhân lực và nguyên liệu Việt để tham gia cuộc đua giành thị phần, trong khi lợi thế về tài chính và quản trị vẫn nghiêng về phía họ.
Theo ông Nguyễn Chánh Phương – Phó chủ tịch HAWA, nếu Mỹ áp thuế đối ứng 20%, các nhà nhập khẩu sẽ chịu áp lực lớn nhất, nhưng nhà sản xuất Việt cũng không tránh khỏi việc phải san sẻ chi phí. Tuy vậy, nếu tối ưu tốt chi phí sản xuất, Việt Nam vẫn duy trì được lợi thế về giá thành.
Về dài hạn, giới chuyên gia cho rằng việc cải cách thủ tục xuất khẩu, xây dựng hệ thống minh bạch về xuất xứ và chủ động đàm phán thương mại là điều kiện cần thiết để bảo vệ lợi ích ngành gỗ. Dự báo nửa cuối năm, nhu cầu từ Mỹ và châu Âu sẽ tiếp tục khởi sắc, tuy nhiên, các rủi ro về điều tra thương mại và yêu cầu chứng minh giá trị gia tăng nội địa vẫn hiện hữu.
Do đó, đầu tư vào công nghệ chế biến và quản lý chuỗi cung ứng sẽ là chìa khóa giúp ngành gỗ Việt giữ vững vị thế tại sân chơi quốc tế.
