Làn sóng đề xuất đầu tư từ những tên tuổi lớn
Theo báo cáo mới nhất của Sở Xây dựng gửi Bộ Xây dựng, nhiều doanh nghiệp đang muốn tham gia vào bài toán giao thông công cộng của TP.HCM bằng cách phát triển các tuyến metro theo hình thức PPP hoặc đầu tư trực tiếp. Trong đó, VinSpeed – công ty thành viên của Vingroup – đã nộp bộ hồ sơ cho tuyến Bến Thành – Cần Giờ, một tuyến kết nối trung tâm thành phố với khu đô thị biển. Đây cũng là dự án sớm nhất bước vào quá trình thẩm định và dự kiến được khởi công ngay trong tháng 12.
Ở hướng ngược lại, Becamex lại tiếp cận hệ thống đường sắt theo góc độ logistics khi được giao nghiên cứu phương án đầu tư tuyến Bàu Bàng – Cái Mép. Tuyến này có ý nghĩa đặc biệt trong việc gia tăng năng lực vận tải hàng hóa giữa Bình Dương và vùng cảng Bà Rịa – Vũng Tàu.
Cùng với đó, Sovico đang mở rộng sự hiện diện trong hạ tầng đô thị bằng việc nghiên cứu tuyến metro số 4 kéo dài từ Đông Thạnh đến Khu công nghiệp Hiệp Phước. Tập đoàn dự kiến triển khai theo mô hình PPP hoặc đầu tư trực tiếp, hướng đến tăng cường khả năng kết nối vùng phía Đông – Nam.
Ở phía Thaco, doanh nghiệp này gửi đề xuất tham gia tuyến metro số 2 (đoạn Bến Thành – Thủ Thiêm) và tuyến Thủ Thiêm – Long Thành. Đây là hai tuyến gắn liền với trục phát triển mới của TP.HCM. Thành phố đang xem xét khả năng lựa chọn Thaco làm nhà đầu tư.
Masterise Group là đơn vị thứ năm tham gia cuộc đua với đề xuất nghiên cứu tuyến metro số 3 từ Hiệp Bình Phước đến An Hạ. Đề xuất này đang trong quá trình thẩm định để xác định cơ chế triển khai phù hợp.
Quy hoạch mạng lưới metro của vùng TP.HCM
Mạng lưới metro toàn vùng TP.HCM sau sáp nhập được thiết kế với chiều dài hơn 1.000 km, phủ nhiều tỉnh thành. Riêng khu vực TP.HCM cũ có 12 tuyến dài 582 km, trong khi Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu lần lượt đóng góp 305 km và 125 km.
Việc điều chỉnh Quy hoạch chung đến năm 2040, tầm nhìn 2060 đang được thành phố thực hiện, nhằm xác lập lại cấu trúc tổng thể của toàn bộ hệ thống đường sắt đô thị. Không chỉ xác định hướng tuyến, việc bố trí không gian ngầm, depot, nhà ga và khu vực TOD cũng đang được rà soát để phù hợp phương thức tổ chức của một vùng đô thị mở rộng.
Những dự án đang bước vào giai đoạn quyết định
Metro số 2 (Bến Thành – Tham Lương) hiện là tuyến có tiến độ điều chỉnh nhanh nhất. UBND TP đang hoàn thiện các thủ tục thẩm định báo cáo nghiên cứu khả thi và đặt mục tiêu khởi công vào tháng 1/2026. Tuyến này cũng là dự án đầu tiên áp dụng cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 188.
Một số tuyến liên tỉnh như Thủ Thiêm – Long Thành tiếp tục được cập nhật vào quy hoạch của TP.HCM và Đồng Nai, chuẩn bị cho các bước triển khai tiếp theo. Ở Bình Dương, các tuyến metro kết nối TP.HCM như đường Bình Dương – Suối Tiên hay Thủ Dầu Một – TP.HCM đang trong quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi. Thành phố đặt mục tiêu khởi công trong giai đoạn 2026–2028 và hoàn thành trước năm 2035.
Bên cạnh các tuyến metro, TP.HCM cũng đề nghị Bộ Xây dựng báo cáo Bộ Tài chính bố trí hơn 10.000 tỷ đồng cho công tác bồi thường và tái định cư của tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam. Việc bàn giao ranh giới công trình cũng được yêu cầu thực hiện sớm để địa phương có cơ sở triển khai các khâu tiếp theo theo đúng quy định.
