Mua 1 tặng 1 hay mua thêm sản phẩm để đủ điều kiện nhận freeship có thực sự là tiết kiệm? Thực tế, những chiêu thức khuyến mãi này chỉ là những chiến lược tiếp thị cũ nhằm kích thích tiêu dùng quá mức. Nhiều người đã bị cuốn vào vòng xoáy “chi tiêu để tiết kiệm” mà không nhận ra rằng họ đang tốn nhiều tiền hơn so với nhu cầu thực tế.
Spaving - Mua nhiều để... tiết kiệm?
"Spaving" là thuật ngữ được ghép từ hai từ tiếng Anh "spending" (chi tiêu) và "saving" (tiết kiệm), mô tả hiện tượng tiêu nhiều tiền hơn để cảm thấy mình đang tiết kiệm. Ví dụ, nhiều người thêm những món hàng không cần thiết vào giỏ chỉ để đủ điều kiện nhận miễn phí vận chuyển, điều này vô tình làm tăng chi tiêu không cần thiết. Mặc dù họ tin rằng mình đã tiết kiệm, thực tế lại là đang chi vượt mức nhu cầu.
Theo Fast Company, các chương trình giảm giá, mua 1 tặng 1, hay ưu đãi miễn phí vận chuyển thường đánh vào tâm lý thích tiết kiệm của người tiêu dùng. Những chương trình này kích thích mua sắm vượt quá nhu cầu, khiến người mua hàng dễ dàng bị cuốn vào các chiêu trò tiếp thị tinh vi.
Cạm bẫy chi tiêu
Chiến thuật này đánh trúng vào tâm lý khách hàng với 3 yếu tố chính:
- Tâm lý “thông minh tài chính”: Người mua có cảm giác rằng họ đang chi tiêu hợp lý khi mua được với giá khuyến mãi, mặc dù tổng chi phí có thể lớn hơn so với việc mua vừa đủ nhu cầu.
- Dopamine từ mua sắm: Khi mua sắm, cơ thể sản sinh ra dopamine - chất hóa học khiến chúng ta cảm thấy hưng phấn. Chính sự hưng phấn này khiến người tiêu dùng dễ dàng chi tiêu mà không kiểm soát kỹ ngân sách.
- Sợ bỏ lỡ ưu đãi: Các cửa hàng thường tạo ra "áp lực" bằng cách hiển thị số tiền cần chi thêm để được ưu đãi như freeship hoặc nhận quà tặng. Điều này tạo cảm giác tiếc nuối nếu không tận dụng được cơ hội và khiến người mua tiêu nhiều hơn.
Hiện tượng “spaving” xuất hiện rõ rệt trong các đợt khuyến mãi lớn như Black Friday, 11/11 hay 12/12, khi các sản phẩm giảm giá sâu nhưng không thực sự cần thiết. Ngay cả những người có hiểu biết về tài chính cũng có thể rơi vào cạm bẫy này.
Khi nào "spaving" có lợi?
Tuy nhiên, "spaving" vẫn có thể mang lại lợi ích trong một số trường hợp, đặc biệt khi bạn đã lên kế hoạch mua hàng từ trước và các chương trình khuyến mãi phù hợp với nhu cầu thực tế. Ví dụ, nếu bạn cần mua 2 sản phẩm và cửa hàng đang có chương trình mua 1 tặng 1, đó thực sự là cơ hội để tiết kiệm.
Điều quan trọng là bạn cần tách bạch rõ ràng giữa chi tiêu và tiết kiệm, để tránh bị cuốn vào cơn bão khuyến mãi không cần thiết. Hãy luôn cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mua sắm để không bị lấn át bởi cảm xúc, từ đó ra quyết định tài chính khôn ngoan hơn.
