Một lời mời bất ngờ từ viện bảo tàng hàng đầu thế giới
Nhà thiết kế thời trang trẻ Jacques Agbobly không thể tin vào mắt mình khi nhận được email từ Bảo tàng Nghệ thuật Metropolitan (New York). Mới chỉ hoạt động trong ngành thời trang được 5 năm, nay anh được mời góp mặt với hai thiết kế trong triển lãm Superfine: Tailoring Black Style – sự kiện đặc biệt được khởi động cùng Met Gala 2025.
“Lúc đó tôi phải kiểm tra lại để chắc chắn đó là email thật,” Agbobly chia sẻ. “Rồi cảm xúc vỡ oà. Tôi không biết mình có được phép nói cho ai không!”
Agbobly lớn lên ở Togo, nơi những thợ may thuê một phần nhà anh để làm xưởng. Khi chuyển đến New York học thời trang, anh thường theo dõi thảm đỏ Met Gala từ xa, nuôi ước mơ một ngày sẽ góp mặt.
Triển lãm đầu tiên tôn vinh nhà thiết kế da đen và thời trang nam
Superfine là triển lãm đầu tiên của Viện trang phục MET tập trung hoàn toàn vào các nhà thiết kế da đen và cũng là triển lãm đầu tiên về thời trang nam trong hơn 20 năm qua. Khác với các triển lãm trước vốn tôn vinh những tên tuổi lớn như Karl Lagerfeld hay Charles James, lần này những cái tên mới nổi như Agbobly được đưa vào trung tâm.
Theo giáo sư Monica L. Miller – giám tuyển khách mời, người đã viết cuốn Slaves to Fashion, triển lãm được chia thành 12 phần khái niệm: Tự chủ, hiện diện, khác biệt, nguỵ trang, tự do, nhà vô địch, sự đáng kính, jook (phong cách đường phố), di sản, vẻ đẹp, sự sành điệu và tính quốc tế.
Dandyism: Khi trang phục là một cách tuyên ngôn
Chủ đề xuyên suốt triển lãm là dandyism – sự thanh lịch như một tuyên ngôn bản sắc. Với Agbobly, dandyism là “chiếm lấy không gian.” Trong vai trò một người da đen, một người queer, anh cho rằng dandyism đi ngược lại với những gì xã hội gán lên. “Nó là cách tôi thể hiện bản thân tốt nhất và khẳng định tôi có mặt ở đây.”
Triển lãm bắt đầu bằng định nghĩa dandy là “người theo đuổi sự thanh lịch và thời thượng trên hết.” Trong phần “tự chủ,” hai chiếc áo đồng phục từng được mặc bởi người nô lệ được trưng bày như biểu tượng cho sự sở hữu con người trong quá khứ.
Một chiếc áo nhung tím viền chỉ vàng từng thuộc về một nô lệ ở Maryland trông rất xa hoa – nhưng là để phản ánh sự giàu có của chủ nhân. Một chiếc khác làm từ vải broadcloth màu nâu nhạt, có thể do Brooks Brothers sản xuất, được mặc bởi một bé trai nô lệ ở Louisiana trước Nội chiến Hoa Kỳ.
Trang phục – vừa là lớp ngụy trang, vừa là công cụ giải phóng
Phần “nguỵ trang” nhấn mạnh vào vai trò của trang phục trong việc giúp nô lệ chạy trốn. Những mẩu quảng cáo từ thế kỷ 19 mô tả kỹ lưỡng người bỏ trốn, thậm chí ghi rõ họ yêu thích ăn mặc. Quần áo đẹp giúp họ trà trộn, và nếu thoát, họ có thể bán đi để nuôi sống bản thân.
Một điểm nhấn đương đại là bộ đồ của Off-White – hãng thời trang đình đám – sử dụng kỹ thuật thêu và cách bố trí giới tính phi truyền thống, như áo khoác nam trưng bày trên mannequin nữ.
Tôn vinh tầng lớp trung lưu da đen và biểu tượng lịch sử
Những bức chân dung từ đầu thế kỷ 19 thể hiện các quý ông da đen giàu có, như William Whipper – doanh nhân và nhà đấu tranh bãi nô, cũng được trưng bày. Nhưng đối diện đó là các hình biếm hoạ phân biệt chủng tộc – phản ánh sự phân hoá trong nhận thức xã hội.
Những tên tuổi như W.E.B. Du Bois hay Frederick Douglass được nhắc đến như các biểu tượng không chỉ trong hoạt động xã hội mà cả thời trang. Từ hoá đơn giặt là, đặt may vest đến mũ cao bồi và kính râm của Douglass – tất cả đều phản ánh sự chuẩn bị kỹ lưỡng cho hình ảnh đại diện cộng đồng da đen.
Ký ức gia đình, di sản và giấc mơ thành hiện thực
Trong phần “di sản,” Agbobly giới thiệu bộ trang phục rực rỡ lấy cảm hứng từ túi xách mà người di cư Tây Phi dùng để mang theo đồ đạc. Một bộ vest denim thêu pha lê và hạt là lời tri ân đến những tiệm tết tóc – nơi anh thường lui tới cùng bà và dì khi còn nhỏ.
Giờ đây, giấc mơ của Agbobly đã thành hiện thực. “Tôi kể cho cả gia đình. Ai cũng biết rồi. Tôi cứ muốn hét lên cho cả thế giới nghe!”
